Zapraszamy w przedostatnią sobotę maja na Trakt Piastowski w sąsiedztwie klubu Rebus na os. Ks. Władysława. Szczegóły na plakacie oraz w poniższym artykule Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Żorach.
Autor przejmującej powieści „Oscar i pani Róża” Erick – Emmanuel Schmitt pisał: „Na człowieka składają się wybory i okoliczności. Nikt nie ma władzy nad okolicznościami, ale każdy ma władzę wyboru”. Coś w tym jest, bo o ile nie mamy wyboru, co do okoliczności naszego urodzenia, tego czy osiągniemy maksymalną liczbę w skali Apgar, czy też od samego początku zmagać się będziemy z niepełnosprawnością, to jednak inne wybory, choćby te najmniejsze, jednak należeć będą do nas. Czyżby? - zapyta ktoś, a co jeśli nie będziesz umiał mówić, kontaktować się ze światem za pomocą słów. Co wtedy? Otóż, wierzymy, co tam wierzymy, my wiemy, że z każdym można się skomunikować, co więcej z każdym trzeba się skomunikować. Bo cóż byłoby warte życie człowieka bez kontaktu ze światem, bez interakcji z nim. Byłaby to egzystencja ożywionego kamienia, przedmiotu. Jesteśmy istotami stadnymi, łakniemy towarzystwa, bo ono sprawia, że czujemy się ważni, akceptowani, bezpieczni. Pragniemy też się komunikować, bo tylko w ten sposób, manifestujemy swe jestestwo, uczestnictwo w otaczającej nas rzeczywistości, coś znaczymy.
Od wielu, wielu lat, praktycznie do dziś, w naszej Ojczyźnie stosowany jest pewien prawny mechanizm, wyglądający mniej więcej tak: żyjesz sobie, żyjesz, jesteś z głęboką bądź znaczną niepełnosprawnością intelektualną, komunikujesz się ze światem jak potrafisz i oto kończysz osiemnasty rok życia i nagle upomina się o ciebie państwo. Nie tyle nawet upomina się, co oświadcza, że cię nie rozumie, nie wierzy ci i dlatego zmusza twoich rodziców, by dokonali aktu twego ubezwłasnowolnienia. Jednym słowem dla państwa stajesz się bezwolnym, oddychającym przedmiotem.
I tak to właśnie wygląda. Oczywiście my – PSONI – jako organizacja działająca na rzecz osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, głęboko się z takim stanem rzeczy nie zgadzamy. Co więcej, od wielu lat prowadzimy bój o to, by tak krzywdzące rozwiązania trafiły tam gdzie ich miejsce – na śmietnik historii. I chyba nam się udało, bo w czerwcu bieżącego roku, zgodnie z zapowiedziami rządu, krzywdzące prawo ma ulec zmianie. Powstanie instytucja wspieranego podejmowania decyzji. Brzmi lepiej – nieprawdaż?
Według znanych nam źródeł ubezwłasnowolnienie ma ostatecznie zniknąć z polskiego porządku prawnego, nikt nie będzie ingerował w zdolność do czynności prawnej osoby pełnoletniej. Rozważany, jak już wcześniej wspomnieliśmy, jest model - wspieranego podejmowania decyzji. Wszystkie osoby ubezwłasnowolnione po wejściu w życie nowych przepisów miałyby odzyskać zdolność do czynności prawnych. To na razie zapowiedzi, a projekt ma być gotowy do 12 czerwca. Mamy nadzieję, że tak się stanie.
I właśnie stąd pomysł hasła tegorocznego Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnościami Intelektualnymi: „Każdą swoją żywą częścią, wybieramy życie”. Bo tak już z nami jest, szczególnie z osobami z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, że porozumiewamy się ze światem - właśnie każdą swoją żywą częścią. Czasem będzie to gest, ruch ręką, może nogą albo tylko palcem, czasem grymas twarzy, może mrugnięcie okiem. Możliwości jest wiele, ważne by to dostrzec, zauważyć ten gest, tę ekspresję. W tym cała sztuka, bo zdolnym do komunikacji jest każdy człowiek. I na to chcemy w tym roku zwrócić szczególną uwagę. Wyobraźmy sobie przez chwilę, że świat nas nie słyszy, nikt nie zwraca na nas uwagi, nie liczy się z naszym zdaniem. Nie dba o to, czy coś się nam podoba, czy nie. Czy podoba nam się ta muzyka, która właśnie dobywa się z radia, czy przeciwnie – nie znosimy jej. Czy podoba nam się ten zapach, panujący w pokoju, czy temperatura jest odpowiednia dla nas, czy lubimy tę bluzę, te spodnie. Nikogo to nie obchodzi, bo przecież nam też jest wszystko jedno, nie komunikujemy się, nie zgłaszamy sprzeciwu, więc wszystko jest w najlepszym porządku. A może staramy się dać jakiś znak, mimiką twarzy, skrzywieniem ust ( np. w tak zwaną podkówkę). Może mrużymy oczy, wydajemy jakiś dźwięk, albo robimy coś innego. Świat nie dostrzega. Dlatego mamy poczucie zbędności. Jesteśmy niepotrzebni, nieważni. Jak przedmioty, które w dodatku mogą zacząć być uciążliwe.
Właśnie temu jesteśmy przeciwni, przed tym się buntujemy. Pragniemy świata bardziej uważnego, który nie będzie obojętny na nasze gesty, nasz język. Który będzie nas słuchał i pytał o nasze zdanie. A wtedy to my zaczniemy decydować, od spraw najprostszych, dotyczących ubrania, jedzenia, do tych bardziej skomplikowanych, jakie tylko zdołamy ogarnąć. Nie wszystko oczywiście ogarniemy, jesteśmy przecież ludźmi z niepełnosprawnościami intelektualnymi, ale ludźmi właśnie, zasługujemy więc na to, by nas traktować jak ludzi. Ludzi, czyli istoty decyzyjne. Bo przecież, parafrazując filozofa: „Communicatio ergo sum”- komunikuję się, więc jestem. Dlatego wybieramy życie, czyli interakcję z rzeczywistością, dialog.
W tym może nam pomóc nasz indywidualny przedstawiciel – osoba upoważniona do wspieranego podejmowania decyzji. Chcemy żyć, chcemy współtworzyć rzeczywistość, chcemy mieć na nią wpływ, dlatego „Każdą swoją żywą częścią, wybieramy życie”. Swego czasu, a dokładnie w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, lider postpunkowego zespołu Pidżama porno, uznany poeta Krzysztof „Grabaż” Grabowski ukuł ową sekwencję w utworze „Pryszcze”. Bardzo lubimy ten i inne utwory Grabaża i dlatego zapożyczyliśmy sobie to zdanie. Bowiem oddaje sens naszej walki o lepszy świat, bo nieustannie sprzeciwiamy się takiemu stanowi rzeczy, kiedy to traktuje się nas niczym przedmioty. Często bardzo zadbane, czyściutkie, pachnące, ale jednak przedmioty. Bezwolne, przestawiane gdzie się komu w danej chwili podoba. Wyrażamy temu gromkie „nie!” i nawołujemy do tego by nas słuchać.
Nauczyć się naszego języka gestów, naszej mowy ciała. Stąd nasz projekt pt: „Każdą swoją żywą częścią, wybieramy życie”, którego celem jest nie tylko integracja społeczno-kulturalna lokalnej społeczności, ale również walka ze stereotypami dotyczącymi osób z niepełnosprawnością intelektualną, używania symboli i obrazów sprzyjających stygmatyzacji i wykluczeniu. Wierzymy, że wzajemne poznanie, wspólne spędzanie czasu oraz współdziałanie sprzyjać będzie osłabianiu krzywdzących stereotypów i uprzedzeń, a to doprowadzi do powstania prawdziwej wspólnoty. Pokażemy kim naprawdę są osoby z niepełnosprawnością intelektualną, jakie mają talenty, co lubią, co robią najchętniej. Będzie miało to wpływ na wzbogacenie społeczeństwa, dodanie mu wielu barw, tonów, walorów. Pokażemy również jakie mają wady. Tak na marginesie: dokładnie takie same jak my wszyscy. Bo wszyscy jesteśmy tylko ludźmi. Tylko, lub może aż.
Główną częścią projektu pt.: „Każdą swoją żywą częścią, wybieramy życie” będzie organizacja Dnia Godności, który na stałe wpisał się już w kalendarz wydarzeń kulturalnych naszego miasta. Organizacja wydarzenia stanowi niezwykłą okazję spędzania czasu wolnego w sposób umożliwiający większą integrację społeczności lokalnej i wzbogacające życie kulturalne żorskich dzielnic. Aktywność tego rodzaju sprzyja propagowaniu postaw otwartości i empatii. Dotyczy to wszystkich mieszkańców Miasta, w tym osób z niepełnosprawnością intelektualną. Co więcej, spodziewana jest poprawa komunikacji między członkami lokalnej społeczności, nawiązywane będą nowe relacje i przyjaźnie. Wspólne spędzanie czasu wolnego, zabawa w atmosferze wzajemnej akceptacji nie tylko przezwycięża stereotypy i lęki, ale przede wszystkim, w atrakcyjnej formie pozwala lepiej zintegrować uczestników wydarzeń. To rzadka szansa, zwłaszcza dla młodych ludzi na wzajemne poznanie, wzmocnienie podmiotowości i spędzenie czasu w sposób, który sprzyjać będzie rozbudzaniu zainteresowań i otwartości na innych.
Obchody XXIV Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną odbędą się w dniu 24.05.2025r. w Żorach na os. Księcia Władysława. Miejsce to jest doskonale znane mieszkańcom z uwagi na odbywający się tam cyklicznie Jarmark Władysławowski – Trakt Piastowski.
Po raz kolejny obchody Dnia Godności odbędą się na os. Ks. Władysława – Trakt Piastowski, w miejscu gdzie corocznie odbywa się Jarmark Władysławowski, dzięki czemu impreza będzie mieć charakter integrujący dzielnice miasta Żory, otwarty dla wszystkich mieszkańców. Podczas całej imprezy przewidziany jest obszerny program artystyczny, w którym wezmą udział m.in. grupy taneczne działające przy Miejskim Ośrodku Kultury w Żorach, zaplanowano również występ zespołu działającego przy Warsztacie Terapii Zajęciowej.
Podczas obchodów będą zorganizowane różne atrakcje takie jak: malowanie twarzy profesjonalnymi farbami, ozdabianie włosów, rysowanie prac plastycznych, malowanie dużych formatów. Wszystkie podjęte działania stanowić będą dla mieszkańców nie tylko okazję do spędzenia czasu wolnego w sposób umożliwiający integrację lokalnej społeczności. Będą przede wszystkim szansą na nawiązanie nowych relacji i przyjaźni, samodzielnej „weryfikacji” krzywdzących stereotypów związanych z osobami z niepełnosprawnością.
Podsumowując, realizacja projektu pt.: „Każdą swoją żywą częścią, wybieramy życie” oraz wszystkie podejmowane inicjatywy i aktywności będą miały istotą wartość artystyczną i edukacyjną, mogącą w przyszłości pozytywnie wpływać na lokalną społeczność. Żywimy przekonanie, że min. XXIV Dzień Godności stanowić będzie płaszczyznę, na której wspólnie mogą działać wszyscy mieszkańcy naszego Miasta, że w atmosferze wzajemnej życzliwości i współpracy rodzić się będą postawy otwartości, empatii, bliskości z drugim człowiekiem. Uczestnicy XXIV Dnia Godności będą mogli świadomie unikać uproszczonych obrazów, wykluczających i dyskryminujących, nacechowanych negatywnymi emocjami, a co szczególnie istotne zmobilizować do podobnych działań własne otoczenie.
Jednocześnie XXIV Dzień Godności stanowi swego rodzaju przypomnienie, że PSONI Koło w Żorach istniejące już w mieście od 37 lat , oprócz tego, że prowadzi placówki edukacyjno – terapeutyczne, integruje również lokalną społeczność. Jako Stowarzyszenie przeciwdziałamy odrzuceniu osób z niepełnosprawnością intelektualną poza nawias społeczeństwa, pokazujemy, że te osoby mają swoje sukcesy i problemy.
Dni Godności dowodzą, że od 37 lat rodzice, terapeuci, samorządowcy, ale przede wszystkim mieszkańcy Żor, stworzyli warunki sprzyjające włączeniu dzieci, młodzieży i dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną w tok normalnego życia.
BĄDŹCIE TEGO DNIA Z NAMI!
Wersja do druku
